Czym jest prawo spadkowe?

Prawo spadkowe jest gałęzią prawa cywilnego uregulowaną w Kodeksie Cywilnym. Prawo spadkowe reguluje przejście z chwilą śmierci praw i obowiązków zmarłego, zwanego spadkodawcą, na jego następców prawnych spadkobierców. Prawo spadkowe określa jakie są formy dziedziczenia: ustawowe lub testamentowe, jak sporządzić i odwołać testamenty, jakie są ich rodzaje. Prawo spadkowe jest nam niezbędne do uporządkowania spraw po zmarłej osobie. Prawo spadkowe określa kto, w jakiej sytuacji i w jakim udziale dziedziczy po zmarłym. Zawiera przepisy, które pozwalają uchronić się przed długami, jak również, takie które pozwalają na podział spadku między spadkobiercami. W przypadku nieruchomości prawo spadkowe potrzebne jest do uregulowaniu stanu prawnego nieruchomości tj. ujawnienia w księgach wieczystych nowych właścicieli. Jest to niezbędne w przygotowywaniu nieruchomości do sprzedaży.

W zakresie prawa spadkowego kancelaria świadczy pomoc prawną poczynając od udzielenia jednostkowej konsultacji prawnej, po kompleksowe prowadzenie sprawy, zarówno na etapie postępowania przedsądowego, jak również sądowego.

Doradztwo i porady w sprawach spadkowych

Doradztwo i porady w sprawach spadkowych to usługa, która polega na udzielaniu pomocy prawnej osobom zainteresowanym kwestiami związanymi z dziedziczeniem. Doradztwo i porady w sprawach spadkowych mogą być udzielane zarówno na etapie planowania przekazania majątku po śmierci, jak i po otwarciu spadku, to jest po śmierci spadkodawcy.

Dziedziczenie testamentowe i ustawowe

Prawa i obowiązki, które możemy odziedziczyć po zmarłym możemy nabyć w drodze dziedziczenia ustawowego albo testamentowego.

Dziedziczenie ustawowe

Kodeks Cywilny wprost reguluje postanowienia dotyczące dziedziczenia ustawowego. Dziedziczenie ustawowe odbywa się według ściśle określonych reguł i zasad określających krąg spadkobierców wraz ze wskazaniem przysługujących im udziałów w spadku. Uprawnionymi do dziedziczenia ustawowego są przede wszystkim osoby spokrewnione ze zmarłym, tj. małżonek i dzieci, w dalszej kolejności rodzice, rodzeństwo, dziadkowie.

Dziedziczenie testamentowe

Dziedziczenie testamentowe wyłącza dziedziczenie ustawowe. Jeśli spadkodawca pozostawił testament na jego podstawie następuje dziedziczenie. Spadkodawca może w sposób dowolny uregulować kwestię dziedziczenia, mając na względzie tzw. swobodę testowania. Spadkodawca może sporządzić testament w formie ustnej, pisemnej bądź w formie aktu notarialnego. Zazwyczaj stwierdzenie nabycia spadku z testamentu przeprowadzane jest w ramach postępowania sądowego podczas którego Sąd bada ważność testamentu. Kancelaria rekomenduje sporządzanie testamentu w formie aktu notarialnego. Jest to szczególnie ważne w sytuacji gdy w skład spadku wchodzi nieruchomość.

Kancelaria świadczy usługi w zakresie udzielania jednorazowych porad prawnych dotyczących prawa spadkowego, jak również reprezentacji przed sądem w postępowaniach spadkowych. Spotkania obywają się w siedzibie kancelarii lub on-line przy pomocy platformy MS Teams. W przypadku spotkań on-line konieczna jest przedpłata. Spotkanie zawsze prowadzi jeden z radców prawnych, wspólników kancelarii. W rozprawach również zawsze jest z Państwem jeden z radców prawych, wspólników kancelarii.

Radca prawny na konsultacji zapoznaje się z Państwa sprawą i udziela rekomendacji co do jej prowadzenia. Radca prawny wskazuje właściwą drogę dalszego działania i tłumaczy w jaki sposób należy przygotować się do postępowania sądowego, przykładowo jakie dokumenty należy skompletować przed złożeniem wniosku czy pozwu do sądu. Radca prawny ustala lub weryfikuje krąg spadkobierców oraz przysługujące im udziały. Radca prawny ocenia też ważność testamentu oraz omawia uprawnienia wynikające z zachowku.

Unieważnienie testamentu

Kodeks cywilny określa kiedy można żądać unieważnienia testamentu sporządzonego przez spadkodawcę. Unieważnienie testamentu jest możliwe w przypadku, gdy został on sporządzony w stanie wyłączającym świadome albo swobodne powzięcie decyzji i wyrażenie woli lub pod wpływem błędu uzasadniającego przypuszczenie, że gdyby spadkodawca nie działał pod wpływem błędu, nie sporządziłby testamentu tej treści bądź pod wpływem groźby.

Radca prawny na konsultacji prawnej pomoże Państwu ustalić, czy zachodzi wyżej wymieniona przesłanka do unieważnienia testamentu, a następnie jeżeli będzie to konieczne będzie reprezentował w postępowaniu sądowym w tym zakresie. Należy jednak pamiętać, że możliwość żądania unieważnienia testamentu ograniczona jest czasowo. I tak, osoba mająca w tym interes prawny nie może żądać unieważnienia testamentu po upływie trzech lata od momentu, kiedy dowiedziała się o przyczynie nieważności testamentu. Możliwość żądania unieważnienia testamentu wygasa każdorazowo po upływie lat dziesięciu od otwarcia spadku.

Przyjęcie lub odrzucenie spadku

Prawo spadkowe przewiduje termin na przyjęcie lub odrzucenie spadku. Jest to 6 miesięcy od dnia w którym spadkobierca dowiedział się o tytule swojego powołania. W tym terminie należy złożyć oświadczenie o przyjęciu lub o odrzuceniu spadku. Kancelaria pomaga w przygotowaniu i złożeniu odpowiedniego wniosku, w tym wniosku do sądu rodzinnego o wyrażenie zgody na odrzucenie sadku w imieniu małoletniego.

Uznanie spadkobiercy za niegodnego

Czasami zdarzają się sytuacje w których jeden ze spadkobierców działał na niekorzyść spadkodawcy i dopuścił się wobec niego ciężkiego przestępstwa lub próbował wpłynąć na jego tzw. swobodę testowania, tj. umyślnie podstępem lub groźbą nakłonił spadkodawcę do sporządzenia lub odwołania testamentu albo w taki sam sposób przeszkodził mu w dokonaniu jednej z tych czynności lub umyślnie ukrył lub zniszczył testament spadkodawcy, podrobił lub przerobił jego testament albo świadomie skorzystał z testamentu przez inną osobę podrobionego lub przerobionego. W takiej sytuacji, każdy kto będzie miał interes w tym, aby uznać tego konkretnego spadkobiercę za niedogodnego może wystąpić na drogę postępowania sądowego. Powyższe roszczenie jednak jest ograniczone czasowe, bowiem z żądaniem takim może wystąpić w ciągu roku od dnia, w którym osoba mająca interes dowiedziała się o przyczynie niegodności, nie później jednak niż przed upływem lat trzech od otwarcia spadku. Jeżeli Sąd uzna spadkobiercę za niegodnego, traktuję się go tak jakby nie dożył otwarcia spadku.

Sprawy prowadzone przez kancelarię!

Najczęściej prowadzonymi w Kancelarii sprawami są sprawy o stwierdzenia nabycia spadku, dział spadku, dział spadku i zniesienie współwłasności oraz sprawy o zapłatę zachowku.

Stwierdzenie nabycia spadku

Postępowanie w przedmiocie stwierdzenia nabycia spadku wytacza się co do zasady przed sądem ostatniego miejsca zamieszkania spadkodawcy. Z wnioskiem o stwierdzenie nabycia spadku mogą wystąpić spadkobiercy, ale również każda osoba, która w tym zakresie posiada interes prawny np. współwłaściciel nieruchomości. Stwierdzenie nabycia spadku może być na podstawie ustawy bądź na podstawie testamentu. Po zainicjowaniu postępowania, Sąd ustala kto jest spadkobiercą oraz w jakiej części przypada mu udział w majątku spadkodawcy, aczkolwiek w przypadku współpracy z kancelarią, kancelaria zawsze rekomenduje przygotowanie wniosku w taki sposób, aby postanowienie stwierdzające nabycie spadku zostało wydane już po jednej rozprawie. Ważne zatem jest ustalenie we własnym zakresie danych spadkobierców, nawet jeśli mieszkają zagranicą. Z punktu widzenia prawa bardzo ważnym elementem jest posiadanie tytułu uprawniającego do spadku, bowiem wówczas nabywamy uprawnienie do dysponowania majątkiem. I tak przykładowo nie będziemy mogli sprzedać nieruchomości, dopóki nie przeprowadzimy postępowania spadkowego.

Dział spadku i zniesienie współwłasności

Zdarza się, że postępowanie o stwierdzenie nabycia spadku jest niewystarczające, i aby móc korzystać w pełnym zakresie z tego uprawnienia należy przeprowadzić kolejne postępowanie w przedmiocie działu spadku. Może się to odbyć na dwa sposoby. Pierwszym jest przeprowadzenie działu spadku u notariusza na podstawie sporządzonej umowy notarialnej. Ten sposób możliwy jest tylko w sytuacji gdy spadkobiercy są zgodni. Drugi sposób to postępowanie sądowe. Na mocy wszczętego postępowania sądowego, Sąd ustala majątek spadkodawcy oraz ustala jego wartość. Przedmiotem działu spadku są wszelkie pozostawione przez spadkodawcę aktywa, co oznacza, iż długi spadkowe nie podlegają podziałowi, są wyłączone. Przedmioty majątku spadkowego można podzielić fizycznie jeżeli jest taka możliwość i następnie przyznać spadkobiercom w stosunku do posiadanego udziału. Jeżeli podział fizyczny nie jest możliwy na przykład w przypadku nieruchomości bądź ruchomości jaką jest np. samochód należy wówczas znieść współwłasność i dokonać ewentualnych spłat lub dopłat w stosunku do innych spadkobierców.

Ważne jest, aby powyższe uregulować jak najszybciej, bowiem do chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą solidarną odpowiedzialność za pozostawione przez spadkodawcę długi spadkowe. Natomiast od chwili działu spadku spadkobiercy ponoszą odpowiedzialność za długi spadkowe w stosunku do wielkości udziałów, a zatem odpowiedzialność ulega ograniczeniu.

Kancelaria wspiera klientów na każdym etapie sprawy, zarówno sądowym, jak i w trakcie negocjacji ze spadkobiercami w zakresie działu spadku. W przypadku wypracowania porozumienia pomiędzy spadkobiercami Kancelaria udziela wsparcia w przygotowaniu umowy o dział spadku.

Zachowek

Zachowek to instytucja prawa spadkowego chroniącą najbliższych zmarłego. Stanowi kompromis pomiędzy zagwarantowaną spadkodawcy swobodą rozdysponowania majątku na wypadek śmierci, a prawem bliskich do partycypowania, w określonym zakresie, w majątku zmarłego członka ich rodziny. Instytucję zachowku stosujemy, w przypadku, kiedy spadkodawca nie uwzględnił w testamencie osób, które powołane byłyby do dziedziczenia na podstawie ustawy i jednocześnie osoby te nie otrzymały od spadkodawcy należnego im zachowku, np. w postaci darowizny. Osobami uprawnionymi do ubiegania się o zapłatę zachowku są zstępni (dzieci), małżonek oraz rodzice spadkodawcy. Zachowek nie przysługuje rodzeństwu. Aby skutecznie móc dochodzić powyższego należy wystąpić do Sądu z pozwem o zapłatę zachowku lub o uzupełnienie zachowku, w zależności od okoliczności danej sprawy. Pozew do sądu poprzedzony powinien być wezwaniem do zapłaty, stanowiącym również próbę pozasądowego rozwiązania sporu. Doświadczenie Kancelarii wskazuje, iż często po wezwaniu do zapłaty strony rozpoczynają negocjacje zakończone porozumieniem i postępowanie sądowe nie jest już konieczne. Jednym z punktów spornych przy określaniu kwoty zachowku jest wartość nieruchomości.

Uchylenie lub zmianę stwierdzenia nabycia spadku

Postępowanie o uchylenie lub zmianę postanowienia o stwierdzeniu nabycia spadku może zostać wszczęte w przypadku kiedy zachodzą okoliczności, które na etapie postępowania o stwierdzenie nabycia spadku nie były znane. Dla przykładu można wskazać sytuacje kiedy został odnaleziony testament pozostawiony przez spadkodawcę lub krąg spadkobierców okazał się być większy lub mniejszy niż pierwotnie zostało przyjęte, tj. osoba, która uzyskała stwierdzenie nabycia spadku, nie jest spadkobiercą lub jej udział w spadku jest inny niż został stwierdzony.